06 kwi Plan działania 7 (02.03 – 31.03) Copy

Ze względu na panującą sytuację marzec jest okazją do pchnięcia sraw naprzód. Stąd też materiału jest sporo, ale na kwiecien pozostaną już tylko 2 tematy i trochę odpoczynku przed egzaminem. Kontynuujemy chemię organiczną.

Plan w formie pliku pdf znajduje się na naszej grupie wewnętrznej na FB „Matura 2020 – Powtórka z chemii” w zakładce Pliki.

Plan działania 7 (01.03 – 31.03)
opracował Damian Mickiewicz

W tym miesiącu powinieneś/powinnaś opanować następujące rzeczy:

1. Kwasy karboksylowe

• wskazywać grupę karboksylową i resztę kwasową we wzorach kwasów karboksylowych (alifatycznych i aromatycznych); rysować wzory strukturalne i półstrukturalne izomerycznych kwasów karboksylowych o podanym wzorze sumarycznym;
• na podstawie obserwacji wyników doświadczenia (reakcja kwasu mrówkowego z manganianem(VII) potasu w obecności kwasu siarkowego(VI)) wnioskować o redukujących właściwościach kwasu mrówkowego; uzasadnia przyczynę tych właściwości;
• zapisywać równania reakcji otrzymywania kwasów karboksylowych z alkoholi i aldehydów;
• pisać równania dysocjacji elektrolitycznej prostych kwasów karboksylowych i nazywa powstające w tych reakcjach jony;
• zapisywać równania reakcji z udziałem kwasów karboksylowych (których produktami są sole i estry); projektować i przeprowadzać doświadczenia pozwalające otrzymywać sole kwasów karboksylowych (w reakcjach kwasów z metalami, tlenkami metali, wodorotlenkami metali i solami słabych kwasów);
• projektować i przeprowadzać doświadczenia, których wynik wykaże podobieństwo we właściwościach chemicznych kwasów nieorganicznych i kwasów karboksylowych;
• projektować doświadczalny sposób odróżnienia nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych;
• projektować i przeprowadzać doświadczenia, których wynik dowiedzie, że kwas octowy jest kwasem słabszym od kwasu siarkowego(VI) i mocniejszym od kwasu węglowego;
• tłumaczyć przyczynę zasadowego odczynu roztworu wodnego octanu sodu i mydła; ilustrować równaniami reakcji;
• opisywać budowę dwufunkcyjnych pochodnych węglowodorów, na przykładzie kwasu mlekowego i salicylowego, występowanie i zastosowania tych kwasów;

2. Estry i tłuszcze

• aliczać substancję do alkoholi lub fenoli (na podstawie budowy jej cząsteczki);
• opisywać strukturę cząsteczek estrów i wiązania estrowego;
• formułować obserwacje i wnioski do doświadczenia (reakcja estryfikacji);
• zapisywać równania reakcji alkoholi z kwasami karboksylowymi (wskazuje na rolę stężonego H₂SO₄);
• tworzyć nazwy prostych estrów kwasów karboksylowych i tlenowych kwasów nieorganicznych; rysować wzory strukturalne i półstrukturalne estrów na podstawie ich nazwy;
• wyjaśniać przebieg reakcji octanu etylu: z wodą, w środowisku o odczynie kwasowym, i z roztworem wodorotlenku sodu; ilustrować je równaniami reakcji;
• na podstawie wzoru strukturalnego aspiryny, wyjaśniać dlaczego związek ten nazywamy kwasem acetylosalicylowym;
• opisywać budowę tłuszczów stałych i ciekłych (jako estrów glicerolu i długo łańcuchowych kwasów tłuszczowych); ich właściwości i zastosowania;
• projektować i wykonywać doświadczenia, których wynik dowiedzie, że w skład oleju jadalnego wchodzą związki o charakterze nienasyconym;
• opisywać przebieg procesu utwardzania tłuszczów ciekłych;
• wyjaśniać (zapisywać równania reakcji), w jaki sposób z glicerydów otrzymuje się kwasy tłuszczowe lub mydła;zapisywać ciągi przemian (i odpowiednie równania reakcji) wiążące ze sobą właściwości poznanych węglowodorów i ich pochodnych.

3. Aminy, amidy i związki nitrowe

• rysować wzory elektronowe cząsteczek amoniaku i etyloaminy;
• wskazywać na różnice i podobieństwa w budowie etyloaminy i fenyloaminy (aniliny)wyjaśniać przyczynę zasadowych właściwości amoniaku i amin; zapisuje odpowiednie równania reakcji;
• zapisywać równania reakcji otrzymywania amin alifatycznych (np. w procesie alkilowania amoniaku) i amin aromatycznych (np. otrzymywanie aniliny w wyniku reakcji redukcji nitrobenzenu);
• zapisywać równania reakcji etyloaminy z wodą i z kwasem solnym;zapisywać równania reakcji fenyloaminy (aniliny) z kwasem solnym i wodą bromową;
• zapisywać równania reakcji acetamidu z wodą w środowisku kwasu siarkowego(VI) i z roztworem NaOH;
• wykazywać, pisząc odpowiednie równanie reakcji, że produktem kondensacji mocznika jest związek zawierający w cząsteczce wiązanie peptydowe;
• analizować budowę cząsteczki mocznika (m.in. brak fragmentu węglowodorowego) i wynikające z niej właściwości, wskazywać na jego zastosowania (nawóz sztuczny, produkcja leków, tworzyw sztucznych);

4. Cukry

• dokonywać podziału cukrów na proste i złożone, klasyfikować cukry proste ze względu na grupę funkcyjną i wielkość cząsteczki;
• wskazywać na pochodzenie cukrów prostych, zawartych np. w owocach (fotosynteza);zapisywać wzory łańcuchowe: rybozy, 2-deoksyrybozy, glukozy i fruktozy i wykazywać, że cukry proste należą do polihydroksyaldehydów lub polihydroksyketonów;
• rysować wzory taflowe (Hawortha) glukozy i fruktozy;projektować i wykonywać doświadczenia, których wynik potwierdzi obecność grupy aldehydowej w cząsteczce glukozy;
• opisywać właściwości glukozy i fruktozy; wskazywać na podobieństwa i różnice;
• planować i wykonywać doświadczenia pozwalające na odróżnienie tych cukrów;
• wskazywać wiązanie O-glikozydowe w cząsteczce sacharozy i maltozy;wyjaśniać, dlaczego maltoza posiada właściwości redukujące, a sacharoza nie wykazuje właściwości redukujących;projektować i przeprowadzać doświadczenia pozwalające przekształcić sacharozę w cukry proste;
• porównywać budowę cząsteczek i właściwości skrobi i celulozy;
• planować i wykonywać doświadczenia pozwalające stwierdzić obecność skrobi w artykułach spożywczych;
• zapisywać uproszczone równanie hydrolizy polisacharydów (skrobi i celulozy);
• zapisywać ciąg przemian pozwalających przekształcić cukry (np. glukozę w alkohol etylowy, a następnie w octan etylu); ilustrować je równaniami reakcji.

P.S: Materiału jest dużo, ale warto ten czas wykorzystać 🙂
Gdyby jednak potrzebna była pomoc, to zapraszam na moje interaktywne lekcje online
>>> KLIKNIJ TU, aby sprawdzić szczegóły <<<

Pozdrawiam Damian Mickiewicz